India Republic Day Chief Guest 2022 List: इस साल गणतंत्र दिवस परेड में 12 राज्यों और केंद्र शासित प्रदेशों को अपनी झांकी दिखाने के लिए चुना गया है। एएनआई के अनुसार, गणतंत्र दिवस 2022 समारोह में कुल मिलाकर, 12 राज्यों और केंद्र शासित प्रदेशों और नौ मंत्रालयों सहित 21 झांकियां अपनी झांकी प्रदर्शित करेंगी।

आधिकारिक सूत्रों के अनुसार, 26 जनवरी के आसपास होने वाले कार्यक्रमों के दौरान मुख्य अतिथि के रूप में कोई विदेशी गणमान्य व्यक्ति शामिल नहीं होगा। लेकिन इससे पहले भारत दिल्ली गणतंत्र दिवस परेड 2022 के लिए उज्बेकिस्तान, तुर्कमेनिस्तान, कजाकिस्तान, किर्गिस्तान और ताजिकिस्तान के नेताओं को आमंत्रित करने की योजना बना रहा था। यह दूसरा समय है जब भारत के गणतंत्र दिवस समारोह में मुख्य अतिथि के रूप में कोई विदेशी गणमान्य व्यक्ति शामिल नहीं होगा।

भारत के गणतंत्र दिवस के लिए मुख्य अतिथि कैसे चुना जाता है?

भारत के गणतंत्र दिवस परेड में मुख्य अतिथि को प्रोटोकॉल की दृष्टि से देश का सर्वोच्च सम्मान दिया जाता है लेकिन क्या आप जानते हैं कि गणतंत्र दिवस के मुख्य अतिथि का चुनाव कैसे किया जाता है? गणतंत्र दिवस से छह महीने पहले, भारत सरकार या तो किसी राज्य के प्रमुख या किसी दूसरे देश की सरकार को निमंत्रण भेजती है, जिनके साथ भारत के घनिष्ठ संबंध हैं। निमंत्रण भेजने से पहले, भारत के राष्ट्रपति से मंजूरी के अलावा भारतीय प्रधानमंत्री की भी मंजूरी मांगी जाती है।

14 जनवरी 2021 को, विदेश मंत्रालय (MEA) ने घोषणा करते हुए कहा कि COVID-19 महामारी के कारण गणतंत्र दिवस परेड के समारोह के लिए मुख्य अतिथि के रूप में इस बार भी कोई विदेशी नेता शामिल नहीं होगा। पांच दशकों में ऐसा पहली बार होगा जब देश के गणतंत्र दिवस समारोह में मुख्य अतिथि नहीं होगा।

साल 2020 में भारत ने यूनाइटेड किंगडम के प्रधान मंत्री बोरिस जॉनसन को 26 जनवरी 2021 को गणतंत्र दिवस परेड के लिए मुख्य अतिथि के रूप में आमंत्रित किया था। हालांकि बाद में उनका दौरा रद्द कर दिया गचा थ। जो कि बाद में यूके के विदेश कार्यालय ने एक बयान जारी करते हुए बताया था कि यात्रा को रद्द करने का निर्णय COVID-19 महामारी के मद्देनजर लिया गया था।

एक स्वतंत्र, संप्रभु और लोकतांत्रिक देश के रूप में भारत ने 26 जनवरी 1950 को अपना संविधान लागू किया। तब से भारत लोकतांत्रिक गणराज्य होने के नाते हर साल गणतंत्र दिवस मनाने के लिए एक भव्य समारोह आयोजित करता है और भारत सरकार द्वारा हर साल एक विदेशी नेता को आमंत्रित किया जाता है।

बता दें कि प्रारंभिक चार गणतंत्र दिवस परेड 1950 से 1954 के बीच विभिन्न स्थानों (लाल किला, रामलीला मैदान, इरविन स्टेडियम, किंग्सवे) पर आयोजित किए गए थे। हालांकि, 1955 में राजपथ को गणतंत्र दिवस समारोह के लिए स्थायी स्थल के रूप में चुना गया था।

आइए एक नजर डालते हैं गणतंत्र दिवस परेड में सभी मुख्य अतिथियों की लिस्ट पर-

वर्षमेहमान का नामदेश
1950राष्ट्रपति सुकर्णोइंडोनेशिया
1951राजा त्रिभुवन बीर बिक्रम शाहीनेपाल
1952कोई आमंत्रण नहीं
1953कोई आमंत्रण नहीं
1954किंग जिग्मे दोरजी वांगचुकभूटान
1955गवर्नर-जनरल मलिक गुलाम मुहम्मदपाकिस्तान
1956राजकोष के चांसलर आरए बटलर
मुख्य न्यायाधीश कोटारो तनाका
यूनाइटेड किंगडम
जापान
1957रक्षा मंत्री जॉर्जी ज़ुकोवसोवियत संघ
1958मार्शल ये जियानिंगचीन
1959एडिनबर्ग के ड्यूक प्रिंस फिलिपयूनाइटेड किंगडम
1960राष्ट्रपति क्लिमेंट वोरोशिलोवसोवियत संघ
1961क्वीन एलिजाबेथ IIयूनाइटेड किंगडम
1962प्रधान मंत्री विगो काम्पमानडेनमार्क
1963राजा नोरोडोम सिहानौकीकंबोडिया
1964चीफ ऑफ डिफेंस स्टाफ लॉर्ड लुइस माउंटबेटनयूनाइटेड किंगडम
1965खाद्य एवं कृषि मंत्री राणा अब्दुल हमीदपाकिस्तान
1966कोई आमंत्रण नहींकोई आमंत्रण नहीं
1967किंग मोहम्मद ज़हीर शाहअफ़ग़ानिस्तान
1968प्रधानमंत्री अलेक्सी कोश्यगिन सोवियत संघ
1968राष्ट्रपति जोसिप ब्रोज़ टिटो एसएफआर यूगोस्लाविया
1969बुल्गारिया के प्रधान मंत्री टोडर झिवकोवबुल्गारिया
1970बेल्जियम के राजा बौदौइनबेल्जियम
1971राष्ट्रपति जूलियस न्येरेरेतंजानिया
1972प्रधानमंत्री शिवसागर रामगुलाममॉरीशस
1973राष्ट्रपति मोबुतु सेसे सेकोसज़ैरे
1974प्रधानमंत्री सिरिमावो रतवटे डायस भंडारनायकेश्रीलंका
1974राष्ट्रपति जोसिप ब्रोज़ टिटोएसएफआर यूगोस्लाविया
1975राष्ट्रपति केनेथ कौंडाजाम्बिया
1976प्रधान मंत्री जैक्स शिराकोफ्रांस
1977प्रथम सचिव एडवर्ड गिरेकपोलैंड
1978राष्ट्रपति पैट्रिक हिलेरीआयरलैंड
1979प्रधानमंत्री मैल्कम फ्रेजरऑस्ट्रेलिया
1980राष्ट्रपति वालेरी गिस्कार्ड डी’स्टाइंगफ्रांस
1981राष्ट्रपति जोस लोपेज़ पोर्टिलोमेक्सिको
1982किंग जुआन कार्लोस Iस्पेन
1983राष्ट्रपति शेहू शगरीनाइजीरिया
1984किंग जिग्मे सिंग्ये वांगचुकभूटान
1985राष्ट्रपति राउल अल्फोंसिनअर्जेंटीना
1986प्रधानमंत्री एंड्रियास पापंड्रेउयूनान
1987राष्ट्रपति एलन गार्सियापेरू
1988राष्ट्रपति जूनियस जयवर्धनेश्रीलंका
1989महासचिव गुयेन वान लिन्होवियतनाम
1990प्रधानमंत्री अनिरुद्ध जगन्नाथमॉरीशस
1991राष्ट्रपति मौमून अब्दुल गयूममालदीव
1992राष्ट्रपति मारियो सोरेसोपुर्तगाल
1993प्रधानमंत्री जॉन मेजरयूनाइटेड किंगडम
1994प्रधानमंत्री गोह चोक टोंगसिंगापुर
1995राष्ट्रपति नेल्सन मंडेलादक्षिण अफ्रीका
1996राष्ट्रपति डॉ फर्नांडो हेनरिक कार्डोसोब्राज़िल
1997प्रधानमंत्री बसदेव पांडेत्रिनिदाद और टोबैगो
1998राष्ट्रपति जैक्स शिराकोफ्रांस
1999राजा बीरेंद्र बीर बिक्रम शाह देवीनेपाल
2000राष्ट्रपति ओलुसेगुन ओबासंजोनाइजीरिया
2001राष्ट्रपति अब्देलअज़ीज़ बुउटफ़्लिकएलजीरिया
2002राष्ट्रपति कसम उतीममॉरीशस
2003राष्ट्रपति मोहम्मद खतामीकईरान
2004राष्ट्रपति लुइज़ इनासियो लूला दा सिल्वाब्राज़िल
2005किंग जिग्मे सिंग्ये वांगचुकभूटान
2006किंग अब्दुल्ला बिन अब्दुलअज़ीज़ अल-सऊद[सऊदी अरब
2007राष्ट्रपति व्लादिमीर पुतिनरूस
2008राष्ट्रपति निकोलस सरकोज़ीफ्रांस
2009राष्ट्रपति नूरसुल्तान नज़रबायेवकजाखस्तान
2010राष्ट्रपति ली मायुंग बाकूकोरियान गणतन्त्र
2011राष्ट्रपति सुसिलो बंबांग युधोयोनोइंडोनेशिया
2012प्रधानमंत्री यिंगलक शिनावात्राथाईलैंड
2013भूटान के राजा जिग्मे खेसर नामग्याल वांगचुकीभूटान
2014प्रधानमंत्री शिंजो आबेजापान
2015राष्ट्रपति बराक ओबामासंयुक्त राज्य अमेरिका
2016राष्ट्रपति फ्रांस्वा ओलांदफ्रांस
2017क्राउन प्रिंस शेख मोहम्मद बिन जायदसंयुक्त अरब अमीरात
2018सुल्तान हसनल बोल्कियाह
जोको विडोडो
थोंग्लौन सिसोलिथ
प्रधानमंत्री हुन सेनो
नजीब रज़ाकी
राष्ट्रपति हतिन क्याव
रोड्रिगो रो दुतेर्ते
हलीमा याकूब
प्रयुथ चान-ओचा
गुयेन जुआन फुकु
ब्रुनेई
इंडोनेशिया
लाओस
कंबोडिया
मलेशिया
म्यांमार
फिलीपींस
सिंगापुर
थाईलैंड
वियतनाम
2019राष्ट्रपति सिरिल रामफोसादक्षिण अफ्रीका
2020राष्ट्रपति जायर बोल्सोनारोब्राज़िल
2021प्रधानमंत्री बोरिस जॉनसन (कोविड के कारण दौरा रद्द)यूनाइटेड किंगडम

वर्तमान में COVID-19 स्थिति के कारण केवल 2022 के परेड में 5,000-8,000 लोगों को कार्यक्रम में शामिल होने की अनुमति है। रक्षा मंत्रालय के अनुसार, परेड में सभी COVID-19 प्रोटोकॉल का पालन किया जाएगा और बैठने की व्यवस्था करते समय सामाजिक दूरियों के मानदंडों का पालन किया जाएगा। साथ ही मास्क पहनना अनिवार्य होगा और सैनिटाइजर डिस्पेंसर हर जगह उपलब्ध रहेगा।